الدین

این روزها کلیپ برنامه اخیر نود در حال دست به دست شدن است. ظاهرا مسئول یکی از تیمها به جهت دفع سحر و جادوی تیم مقابل، یک ظرف ادرار از یکی از توپ جمع کن ها (که پسری نابالغ است) میگیرد و در دروازه می ریزد. وقتی آن مسئول آمده بود پشت خط تلفن و فردوسی پور از ایشان پرسید که آخر این چه کاری است و این خرافات یعنی چه، طرف مقابل جواب جالبی داد. گفت شما مگر در خانه تان آیه "و ان یکاد" ندارید؟ فردوسی پور گفت چرا، همه ما داریم. گفت خب معلوم است که شما هم قبول دارید که اینطور چیزها وجود دارد!!

با دیدن این کلیپ یاد صحبتی از مرحوم شهید مطهری افتادم. شهید مطهری در یکی از سخنرانی هایش، ابتدا به این مساله میپردازد که در رابطه به این آیه دو نوع برداشت و تفسیر وجود دارد. یکی که اساسا منکر وجود چیزی به نام چشم زخم است، و دیگری پذیرش چنین نظری است اما نه به آن کیفیتی که امروزه رایج است.

مرحوم مطهری در این سخنرانی میگوید: «یکی این که چشم ‏زخم اگر هم حقیقت باشد، به این معنای رایج امروز در میان ما ـ بالاخص در میان طبقه نسوان که فکر می‏کنند همه مردم چشمشان شور است ـ قطعا نیست. همان کفار جاهلیت هم به چنین چیزی قائل نبودند، بلکه معتقد بودند که یک نفر وجود دارد و احیانا در یک شهر ممکن است یک نفر یا دو نفر وجود داشته باشند که چنین خاصیتی در نگاه و نظر آنها باشد. پس قطعا به این شکل که همه مردم دارای چشم شور هستند و به همه مردم به اصطلاح نظر می‏کنند، نیست»

ایشان سپس بحث را به سمت دیگری می برند، میگویند حتی اگر بپذیریم که مساله ای به نام چشم زخم وجود دارد، چه کسی گفته که آیه "و ان یکاد" برای رفع چشم زخم مناسب است؟! ایشان میگویند «اگر بعضی مردم دارای چنین خصلت و خاصیتی باشند، آیا آیه‏ «وَ انْ یَکادُ الَّذینَ کَفَروا لَیُزْلِقونَکَ بِابْصارِهِمْ» خاصیت جلوگیری از چشم‏ زخم را دارد؟ ما تا حالا به مدرکی (حدیثی، جمله‏ ای) برخورد نکرده‏ ایم که دلالت کند و بگوید از این آیه برای چشم‏ زخم استفاده کنید. این‌که چشم ‏زخم حقیقت است یا نه، یک مسأله است (فرضا حقیقت است ولو در بعضی افراد) و این‌که این آیه برای دفع چشم‏ زخم باشد مسأله دیگری است. چیزی که از طرف پیغمبر یا ائمه به ما نرسیده باشد، نباید از خود بتراشیم.»

مرحوم مطهری در ادامه توصیه بسیار دقیقی دارند. میگویند اگر قرار است برای منازلمان تابلویی انتخاب کنیم و آیه ای را به عنوان شعار اسلام بنویسیم، چرا به جای "و ان یکاد"، آیه "هل یستوی الذین یعلمون و الذین لا یعلمون" و یا آیه "ان اکرمکم عندالله اتقیکم" را ننویسیم؟

به نظرم جان کلام مطهری همان جاست که میگوید چیزی که از طرف معصومین به ما نرسیده است، نباید از خودمان بتراشیم. یکی از مشکلات امروز ما دقیقا همین است. با استحسان و مصالح مرسله و با هدف حفظ دین و حفظ نظام و تقویت شیعه و دیندار کردن مردم و جذب جوانان و چه و چه و چه، برای خودمان خلق دینی میکنیم.  جمکران راه میندازیم، راهپیمایی اربعین درست میکنیم، سفره حضرت عباس و حضرت رقیه خلق میکنیم، قمه میزنیم، دهه فاطمیه و محسنیه و کرامت میگیریم و خیلی چیزهای دیگری که  نه قرآن گفته است نه پیامبر و نه امام معصوم. اما آنچه که به ما صراحتا رسیده است را نادیده میگیریم و به قول فرمایش امیرالمومنین به "التضییع الاصول و التمسک بالفروع" مشغولیم.