الدین

پس از چند سال که موصل دومین شهر بزرگ عراق در سرخط خبرها و تنش ها قرار داشت امروز کمی ان طرف تر کرکوک بر مدار ناارامی  است.

 شهر تاریخی و باستانی کرکوک مرکز استان تمیم در ۲۵۰ کیلومتری پایتخت قرار گرفته است.
پیرامون بافت جمعیتی کرکوک اختلافات بسیاری میان بغداد و اربیل وجود دارد درماده ۲۴ قانون انتخابات جدید عراق نسبت جمعیتی کردها، عرب ها و ترکمان ها برابر (۳۲٪ ) اعلام شد.

هرچند حزب دموکرات کردستان به این امر اعتراض کرد اما بررسی های تاریخی نیز گواهی می دهد این منطقه از مدت های پیش از حضور کردها، سرزمینی متشکل از همه اقوام و مذاهب بوده و ترکمان ها و حتی مسیحیان از دیر باز در کرکوک سکونت داشتند.

 با سقوط دولت صدام و رونق اقتصادی منطقه شمال به ویژه کرکوک، بسیاری از کردهای سلیمانیه و اربیل برای دست یابی به کار و امرار معاش به این منطقه مهاجرت کرده و در کرکوک ساکن شدند.

بارزانی با تبلیغات گسترده و اعمال نفوذ توانست ترکیب جمعیتی کرکوک را به نفع خود تغییر داده و قدرت خود را در این منطقه افزایش دهد.

 هرچند فعالان سیاسی و  نمایندگان عرب و ترکمان کرکوک بارها نسبت به این مسئله هشدار داده بودند اما بغداد در دهه اخیر چنان در بحران های سیاسی و نظامی غرق شده بود که فرصت رسیدگی به تغییر بافت جمعیتی کرکوک و دست اندازی های را نداشت.

 کرکوک یکی از غنی ترین شهرها و شریان اصلی نفتی عراق است که حدود ۴۰٪ ذخیره نفت این کشور را در خود جای داده است.

از سال ۲۰۰۷ تاکنون فرایند تغییر بافت جمعیتی کرکوگ تنها به شکل مهاجرت اقتصادی و مسالمت آمیز نبوده است.

در غفلت دولت مرکزی از منطقه شمال، نیروهای
 وفادار به حزب دموکرات کردستان با حمله به روستاهای عرب و ترکمان نشین و آتش زدن خانه ها و مزارع،  اقدام به کوچ اجباری آن ها  از سرزمین پدری شان کردند اقدامی که از آن به پاکسازی قومیتی در کرکوک یاد می شود.

 با ظهور تروریست های تکفیری در شمال عراق و سقوط موصل، کرکوک همواره در چشم طمع داعش بوده و بارها مورد دست اندازی قرار گرفت هرچند تکفیری ها

 نتوانستند به صورت کامل در این مناطق مسلط شوند اما رنج و زخم های جبران ناپذیری بر مردم و بافت تاریخی و فرهنگی این منطقه وارد کرد.

ترکمان ها و مسیحیان از بزرگترین قربانیان داعش بودند. طبق گزارشات رسانه ها و شاهدان عینی نیروهای بارزانی در حمله سلفی ها به کرکوک از خود مقاومتی نشان ندادند و اجازه دادند تا زمینه حذف ترکمان ها از این منطقه فراهم شود.

در سال ۲۰۱۶ با عقب نشینی داعش شرایط برای حضور نیروهای پیشمرگه در کرکوک فراهم شد. بارزانی با این ادعا که اعراب قصد دارند ترکیب جمعیتی کرکوک را تغییر دهند در حین اخراج مهاجرین عربی که پس از سقوط موصل، تکریت و الرمادی راهی کرکوک شده بودند برخی از بومی های این منطقه را نیز اخراج کرد که به طور مثال به فاجعه قوشقایه می توان اشاره کرد.

قوشقایه روستایی نفت خیز  با حدود ۶۰۰ نفر جمعیت و ۱۶۰ خانوار است مردم این سرزمین از دیرباز در کرکوک سکونت داشته و به علت رونق کشاورزی و نزدیکی به چاه های نفتی از شرایط اقتصادی مناسبی برخوردارند.

 نیروهای حرب دموکرات کردستان با حمله به قوشقایه با ایجاد رعب و حشت و آتش زدن منازل، کنترل روستا را برعهده گرفته و ساکنان آن را اخراج کردند، مسئله ای که به اعتراض احزاب سیاسی عراق حتی حزب اتحاد میهنی کردستان منجر شد.

با آغاز روند همه پرسی، بحران در منطقه کرکوک افزایش یافت همه فعالان سیاسی عراق می دانستند بارزانی برای ادامه حیات سیاسی و اقتصادی خود نیاز مبرم به نفت کرکوک داشته از این جهت  با برنامه ریزی قبلی سعی در الحاق این منطقه به کردستان عراق را دارد.

وی بدون توجه به مخالفت اعراب، مسیحیان و ترکمان های این منطقه با برگزاری رفراندوم و در نهایت اعلام پیروزی، کرکوک را جز جدایی ناپذیر کردستان عراق اعلام کرد.

به نظر می رسد در شرایط کنونی و با دست اندازی بارزانی به کرکوک، شرایط برای مردم این سرزمین که در سال های اخیر همواره درگیر جنگ و بحران بوده اند سخت تر از گذشته خواهد شد

کرکوک چه زمانی روی آرامش را می بیند؟ به نظر می رسد هیچ کس پاسخ این سوال را نمی داند.