کافی است یک ساعت از وقت خود را صرف گردش در شبکه های اجتماعی کنید تا متوجه شوید عرصه عمومی فرهنگ ما پر شده است از افسانه هایی که انسان را تشویق می کنند تمام سرمایه ها و تلاش خود را صرف کسب پول و شهرت کند. افسانه هایی مانند این که " برای دست یافتن به هدف کافی است آن را تصور کنی"، " همه چیز فقط به خودت بستگی دارد"، "اگر تلاش کنی به هرچه میخواهی خواهی رسید" و هزار افسانه بی اساس دیگر.
و نکته مهم این است که این افسانه ها هدف را هم تعریف می کنند. هدف همیشه ثروت است و نفوذ اجتماعی. و بعد ارزشها و هنجارهایی را برای شما تعیین می کند. می گویند موفقیت یعنی پول و شهرت، پس فقط با انسان های موفق (بخوانید پولدار و بانفوذ) معاشرت کن، در هر دوراهی فقط به این فکرکن که کدام به موفقیت میرسد (لازم است تاکید کنم که منظورشان پول و قدرت است؟). برای رسیدن به اینها سخت تلاش کن و همه چیز را فراموش کن، لباس گران بپوش، برای خودت کلاس بگذار، دیر سر قرار برو، دیر سلام کن، مراقب باش کسی کوچکترین جسارتی به تو نکند و اگر کرد از خجالتش دربیا و هزار آموزه پست و رنج آور دیگر.
در کنار این بلندگوهای مبتذل که جز افزایش درد و رنج برای انسان ها ثمر دیگری ندارند هیچ رقیبی وجود ندارد که دست انسان ها را بگیرد و بگوید اگر تو رنج میکشی دلیلش فقط نداشتن پول و ثروت نیست. فریب این فروشندگان و دلالان خوشبختی را نخور. اتفاقا مهمترین دلیل رنج تو همین افسانه ها هستند. روایت من از زندگی اصیل را هم بشنو.
در طول تاریخ همیشه انسان هایی بوده اند که دست بشر را گرفته اند و برای او از معنویت گفته اند. در جوامع ما پیامبران، عرفا و مبلغان دینی نماد این انسان ها هستند.
اما هزار افسوس که روحانیت ما آنچنان سرگرم نگهبانی از ظواهر دین است که اساسا معنویت را فراموش کرده. اخلاق را که از بنیان کنار گذاشته است. ناراحت کننده تر این است که در کشور ما برای نسل جوان روحانیت علاوه بر آن ظاهرگرایی، حفظ و تقویت اسلام سیاسی به اولین اولویت و نگرانی تبدیل شده است.
این روحانیت جوان حتی وقتی درگیر یک عمل کاملا اخلاقی و انسانی مانند کمک به بیماران کرونایی است هم نمی تواند از سیاسی بودن فارغ شود و سریعا نامه می نویسد که ما را به اروپا و آمریکا اعزام کنید تا به بیماران آنجا هم کمک کنیم.
در کنار روحانیت روشنفکران ما نیز همه تلاش ذهنی خود را بر نقد حکومت و نهاد دین متمرکز کرده اند و جز تعداد انگشت شماری از آنها معنویت و دغدغه های اصیل انسانی را کاملا فراموش کرده اند. مردم ما در یکی از دینی ترین حکومت های جهان از لحاظ معنوی و اخلاقی یتیم شده اند.
عرصه فرهنگی کشور آنچنان عرصه حکمرانی دلالان موفقیت شده است که گاهی احساس میکنم حتی روحانیت و روشنفکران و به ویژه قشر دانشگاهی ما هم پیرو همین فضا شده اند.